Çalışanlar ve işverenler için önem arz eden konulardan biri; ücretsiz izinler ve detaylarıdır. Bu yazımızda ücretsiz izinlerin hangi sürelerle verildiği, şartları ve detayları hakkında bilmeniz gerekenleri sizler için bir araya getirdik. 
‍

Ücretsiz izin nedir ve nasıl alınır?

Ücretsiz izin, işveren ve çalışanların karşılıklı anlaşması sonucu belirlenen süreler içinde ücretsiz olarak kullanılan izin türüdür. Yasalar gereğince çalışanlar, işverenlerinden ücretsiz izin talep edebilirler. Çalışanın talebiyle birlikte karşılıklı anlaşma sonucunda talep edilen süre kadar ücretsiz izin alınır.

Ücretsiz izin için yazılı beyanda bulunulması gerekiyor mu?

Çalışan, ileride hukuki bir problemle karşılaşmaması adına tüm izinler için yazılı bir beyanda bulunması gerekir. Ücretsiz iznini talep ettiği dilekçede alınacak izin süresi de açıkça yer almalıdır. 

Ücretsiz iznin şartları nelerdir?

Çalışanın ücretsiz izni talep etmesi için belirli bir süre o iş yerinde çalışma zorunluluğu şartlar dahilinde değildir. İşe yeni başlamış çalışanlar, gerekli şartların sağladığı durumlarda işvereninden ücretsiz izin talep edebilir.

Ücretsiz izin süresi ne kadardır?

Ücretsiz izin, analık ve yol izni hariç olarak istenildiğinde işveren tarafından yasal olarak en fazla 3 ay verilir. Çalışan; analık izninde 6 ay, yol izninde ise toplam 4 gün kadar ücretsiz izin kullanılabilir. İşveren çalışanını ücretsiz izne çıkarmak durumundadır, eğer çıkarmıyorsa işveren idari para cezası ödemek zorunda kalır.

Ücretsiz izindeyken maaş alınır mı?

İznin isminden de anlaşılacağı gibi çalışana bu izinde ücret ödenmez. Benzer bir şekilde bu süreler içerisinde SGK primi de yatırılmaz. İşverenler bu günlerde SGK’ya eksik gün olarak bildirir. 

Ücretsiz yol izni nedir?

Çalışanın yıllık ücretli iznini uzakta geçirmesi durumunda toplam 4 gün olmak üzere talep edilen ücretsiz izin türüdür. Bu izin türünü talep edebilmek için işçi, yıllık ücretli izin süresini uzakta geçireceğini belgelendirmek durumundadır.

Ücretsiz analık izni nedir?

En çok karıştırılan izin türlerinden biridir. Bu izin türü doğum izniyle karıştırılmaktadır. Ücretsiz analık izni, doğum izninin bitmesi itibariyle talep edilebilir. Doğum yapan çalışan, 6 aya kadar ücretsiz izin kullanır; ancak bu süreç içerisinde hiçbir ücret talep edemez.

Çalışan kendi isteğiyle ücretsiz izne çıkabilir mi?

Çalışan kendi isteğiyle istediği bir tarihte kendiliğinden işverenin onayı olmadan ücretsiz izne çıkamaz. Yukarıda bahsettiğimiz gibi bu izin türü, karşılıklı anlaşma sonucunda verilir ve kullandırılır.

İşveren kendi isteğiyle çalışanı ücretsiz izne çıkarabilir mi?

İşverenlerin tek taraflı olarak çalışanları ücretsiz izne çıkarması hukuka uygun değildir. Bu uygulamanın genellikle işverenlerin finansal nedenlere dayandırılarak çalışanları ücretsiz izne çıkarması durumlarında görülür. Yargıtay kararlarına göre bu durumun işveren nezdinde ciddi sonuçlara yol açabilir.

Haksız yere ücretsiz izne çıkarılan çalışanın hakları nelerdir?

Yargıtay kararına göre, çalışanın rızası olmadan ücretsiz izne çıkarılmasının hukuki boyutları vardır. Rızası olmadan ücretsiz izne çıkarılan işçiye, haklı fesih sebebi hakkı doğar. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin kararında, ücretsiz izne zorlanan çalışanın iş akdini haklı olarak fesh edebileceğine ve kıdem tazminatının kabulüne karar verilmiştir.

Doğum halinde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izinden kimler faydalanabilir?

Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izni, sadece yeni doğum yapmış anneler ve evlat edinilmesi halinde çalışan her iki ebeveynden birisi kullanabilir.

Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin süresi ne kadardır?

Çalışan anneler, doğum halinde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin kullanabilir. Bu süreler; birinci doğumda 60 gün, ikinci doğumda 120 gün, üçüncü ve sonrası doğumlarda ise 180 gün olmak üzere verilir. Çoğul doğumlarda ise bu sürelere 30 gün eklenir. Çocuğun engelli doğması durumunda ise bu süreler, 360 gün şeklinde belirlenmiştir.

Evlat edinilmesi halinde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izinden kimler faydalanabilir?

3 yaşından küçük çocuk evlat edinilmesi koşuluyla her iki ebeveynden birisi faydalanabilir. 

Evlat edinilmesi halinde haftalık çalışma süresinin yarısı kadar verilen ücretsiz izin süreleri nedir?

Bu izin türünde anneye ya da babaya; birinci çocukta 60 gün, ikinci çocukta 120 gün, üçüncü çocuk ve sonrasında ise 180 gün şeklinde verilir.

6 aya kadar ücretsiz izin hakkından kimler faydalanabilir?

6 aya kadar alınan ücretsiz izinden sadece doğum yapan çalışan anne faydalanabilir.

Ücretsiz izin süreleri kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilir mi?

Ücretsiz izin, sözleşmenin askıda olduğu süreyi kapsadığından ücretsiz izinde geçen süreler kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilmez.

‍

‍

İzin yönetimi hakkında daha fazla bilgiye mi ihtiyacınız var?

İnsan kaynakları eğitim platformu olan Kolay Akademi’ye ücretsiz kaydolarak “İK’yı sıfırdan yönetmek ve dijitalleştirmek” eğitimine hemen başlayın.

Farklı seviyelerde eğitimler, podcast, blog ve e-kitap gibi destekleyici kaynaklar, öğrendiklerinizi pekiştirmeniz için deneme testleri ve bitirme sertifikaları Kolay Akademi’de sizleri bekliyor.

‍

Kolay İK’yı 15 gün ücretsiz deneyin, personel yönetimi süreçlerinizi dijitalleştirin.